Fetal EKO
Fetal Ekokardiyografi, gebelikte bebeğin kalp anomalileri açısından değerlendirilmesini sağlayan bir ultrasonografik görüntüleme yöntemidir.
Doğumda en sık rastlanılan anomali olan Doğumsal Kalp Hastalıkları, canlı yenidoğanların 1/100’ inde görülmekte olup kromozom anormalisi varlığında sıklığı 6-7 kat daha artmaktadır. Doğumsal kalp hastalıkları, önemli bir sağlık sorunu ve en sık rastlanılan bir anomali olmasına rağmen, rutin ultrasonografik inceleme esnasında en sık gözden kaçırılan anomalidir.
Fetal kalp muayenesi 3 değişik yöntemle yapılabilmektedir. Temel taramada kalbin 4-odacıklı yapısı, Detaylı temel taramada kalbin 4-odacık yapısı ve büyük damar çıkışlarının birlikte değerlendirilmesi ile yapılmaktadır. Temel tarama ve detaylı temel tarama, tüm gebelere uygulanmaktadır. Tüm gebelere yapılmayan Fetal ekokardiyografide ise kardiak yapının ve fonksiyonun detaylı analizi yapılmaktadır. Fetal ekokardiyografi, doğumsal kalp hastalığı riskinin yüksek olduğu veya temel tarama ya da detaylı temel taramada bir kalp anomalisinden şüphe edildiği durumlarda uygulanmaktadır.
Doğumsal Kalp Hastalığı için artmış riske sahip olanlar:
- Annede şeker hastalığı varlığı: 5 kat daha sık
- Annede kontrolsüz fenilketonüri hastalığı varlığı: 10-15 kat daha sık
- Annede Anti-Ro/SSA veya anti-La/SSB antikor varlığı: tam AV Blok, %1-5
- Rubella (Kızamıkçık) enfeksiyonu geçirme: aşılama nedeniyle nadir
- IVF gebelik: rölatif risk %1-3
- Annenin epilepsi ilacı (karbamazepin, valproat, fenitoin, hydantoin) kullanması: zayıf risk
- Anne, baba ve kardeşlerinde doğumsal kalp hastalığı bulunması: mutlak risk %3-7, ikinci derece akrabalarda varlığında <%2
- Kadın doğum uzmanının bebeğin kalbini yeterince görüntüleyememesi veya kalp hastalığından şüphe etmesi
- 11-14 hafta ultrasonografik ense saydamlığı testinde, artmış ense kalınlığı saptanması ( ≥ 3.5 mm): risk %6
- Bebeğin kalp hızında hızlanma ve yavaşlama saptanması (taşiaritmi veya blok)
- Bebekte kalp dışında başka bir doğumsal anomali varlığı: mutlak risk %20-45
- Tek göbek kordunu arteri varlığı: doğumsal kalp hastalığı ile birliktelik %4
- Monokoryonik ikiz: doğumsal kalp hastalığı birlikteliği %2-9, ikizden-ikize transfüzyon sendromunda risk %10
- Hidrops Fetalis (≥ 2 kompartmanda sıvı birikimi) : doğumsal kalp hastalığı veya aritmi birlikteliği %15-25
Fetal ekokardiyografi ideal olarak 16 – 24. hamilelik haftasında yapılmaktadır. Ancak şüpheli bir bulgu saptanması durumunda 14. haftadan sonra gebeliğin her döneminde yapılabilir. Çalışma 15-30 dakika kadar sürmekle beraber, bebeğin yerleşimine, görüntünün netliğine bağlı olarak daha uzun sürebilir. Bazen birden fazla da inceleme yapmak gerekebilir.
Bu çalışma sırasında gebelik haftası, duruşu, annenin aşırı kilolu olması, görüntü kalitesinin yetersiz olması nedeni ile fetal ekokardiyografinin doğumsal kalp hastalıklarını saptama oranı % 90 civarındadır. Yaşamı tehdit eden ciddi kalp anomalilerinde yanılma oranı çok düşük olmakla birlikte, kapaklar ve büyük damarlardaki hafif darlıklar, küçük atriyal veya ventriküler septal defektler (küçük delikler) gözden kaçabilir. Bunun nedenleri arasında bazı hastalıkların doğumdan sonra hastalık haline gelmesi ve bazı deformitelerin ilerleyici olması da sayılabilir. Saptanan bazı anomalilerde de doğuma kadar kaybolabilir.
Fetal EKO ile bebeğe oranla oldukça küçük bir kalp incelemektedir, dolayısıyla görüntüler genellikle bebek doğduktan sonra olduğu kadar net değildir. Doğumdan önce görülen herhangi bir kalp kusurunun tanısı, bebek doğduktan sonra yapılacak bir ekokardiyografik inceleme ile doğrulanmalıdır.
Bebeğinizde bir kalp anomalisi saptanırsa:
Bebeğin doğumundan önce tespit edilen herhangi bir önemli anormallik, hamilelik boyunca pediatrik kardiyolog, kadın-doğum ve perinatoloji uzmanı tarafından takip edilecektir. Bu, bebeğin kalbinin kalp yetmezliğine girmemesini ve erken müdahale gerektirmemesini sağlamak içindir. Amacımız, bebeğin iyi olmadığına dair kanıt olmadıkça, mümkün olduğunca doğum tarihine yakın doğum yapmaya çalışmak ve erken doğum yapmamaktır. Yaşamın ilk haftasında ameliyat olması bekleniyorsa, önemli kalp anomalileri bir pediatrik kalp merkezinde doğum gerektirebilir.
Prenatal tanı bize nasıl yardımcı olur ?
Hipoplastik sağ kalp, pulmoner atrezi veya kritik pulmoner stenoz gibi bazı sağ kalp kusurları o kadar şiddetlidir ki, bebeklerin mavi olmaması için pulmoner arterlere kan akışı sağlamak ve Hipoplastik sol kalp veya kritik koarktasyon gibi bazı sol kalp kusurları, aorta perfüze etmek ve kan basıncını korumak için duktus arteriozusun (fetal yapı) açıklığının doğum sonrası mutlak devam etmesi gerekir. Bu ve benzeri kalp kusurlarının doğum öncesi tespit edilmesi, duktusun açık kalmasını sağlayan bir ilaç olan prostaglandinlere doğumdan sonra başlanması gerektiği konusunda doktorları uyarır. Duktusa bağlı kritik bir kalp kusuru doğum öncesi tespit edilemez ve duktus kapanırsa bebek hayatta kalmayabilir. Prenatal tanı, önemli ve muhtemelen yaşamı tehdit eden kalp kusurları olan bebeklerin bir pediatrik kalp merkezinde doğmasını sağlar. Bu durum, ailenin doğum için hazırlanmasını, yenidoğan YBÜ’ ni gezmesini, gerekirse kalp cerrahlarıyla görüşmesini, dolayısıyla doğumdan sonra ne olacağı konusunda daha rahat olmasını sağlar. Aynı zamanda doğum, yenidoğan bakımı ve kalp ameliyatının aynı hastanede yapılması sağlanmış olur.