Egzersize Bağlı Astım
Astımlı çocukların ve gençlerin çoğu egzersiz yaptıklarında semptomatik olurlar. Ancak bazılarında (astımı olmayanlarda dahil) yalnızca egzersiz sırasında veya sonrasında astım semptomları görülür. Bu, egzersize bağlı astım (EBA) / egzersize bağlı bronkokonstriksiyon (EBB) olarak bilinir.
Belirtileri:
Egzersize bağlı astım bulguları arasında hırıltılı solunum, göğüste gerginlik veya ağrı, öksürük ve bazılarında nefes darlığı yer alır.
EBA olan birisi;
- Egzersiz sırasında veya sonrasında hızlı nefes alır veya yorulur
- Dışarıda aktif olup, içeri girdikten sonra öksürük olur
- Durmadan birkaç dakikadan daha fazla koşamaz
EBA’ lı çocuklar genellikle egzersize başladıktan 5-10 dakika sonra semptomlar yaşamaya başlarlar. Semptomlar genellikle aktiviteyi durdurduktan 5-10 dakika sonra zirve yapar ve sona ermesi bir saat veya daha uzun sürebilir.
Elbette, egzersize bağlı astımı olan biri ile formunu kaybetmiş ve bitkin olan biri arasında bir fark vardır. EBA ‘lı birinin iyileşmesi çok daha uzun sürer, ve aşırı sıcaklıklar, özellikle soğuk hava durumu daha da kötüleştirebilir.
Nedenleri:
Egzersiz sırasında soğuk ve kuru havanın solunmasının EBA bulgularının ana nedeni olduğu düşünülmektedir. Çocuklar egzersiz yaptıklarında veya çok oynadıklarında, hızlı, sığ ve ağızdan nefes alma eğilimindedirler. Böylece ciğerlerine ulaşan hava, burundan daha yavaş nefes aldıklarında ortaya çıkan ısınma ve nemlendirme olmaz. Soğuk, kuru hava akciğerlerdeki hava yollarını daraltır, bu da hava akışını engeller ve nefes almayı zorlaştırır. Buna “bronkokonstriksiyon” denir.
Formda kalmanın ve düzenli egzersiz yapmanın astım semptomlarını azaltmaya gerçekten yardımcı olabilir. Bu nedenle astımlı çocuklar ve gençler ellerinden geldiğince egzersiz yapmalıdır.
Nasıl Teşhis Edilir ?
Bir doktor, ailenin astım ve alerji öyküsünü ve semptomları ve bunları geçmişte neyin tetiklediğini soracaktır.
Tıbbi öykü aldıktan ve fizik muayene yaptıktan sonra, doktor çocuğunuzdan egzersiz yaptıktan sonra solunum testi yaptırmasını isteyebilir. Bu, çocuğunuz 6 ila 8 dakika koşu bandında koştuktan, bisiklet pedali çevirdikten veya geçmişte alevlenmeleri tetikleyen bir aktiviteyi yaptıktan sonra yapılabilir.
Nasıl Tedavi Edilir ?
Doktorlar bazen EBA için ön tedavi önermektedir. Bu, egzersiz yapmadan veya çok aktif olmadan önce ilaç almak anlamına gelir. Egzersizden önce almak, egzersizle tetiklenen hava yolu daralmasını önlemeye yardımcı olabilir. Bu şekilde tedavi semptomları kontrol etmezse, doktor uzun süreli kontrol ilacı kullanmanızı önerebilir. Bu astım ilacı, hava yolu iltihabını azaltmak için genellikle düzenli olarak alınır.
EBA’ lı Çocuklar Hangi Aktiviteleri Yapabilir ?
Egzersiz, egzersize bağlı astımı olan çocuklar da dahil olmak üzere herkes için faydalıdır. Egzersiz, çocukları zinde tutmanın yanı sıra göğüsteki solunum kaslarını güçlendirerek akciğer fonksiyonunu iyileştirebilir.
Astım eylem planını izleyerek çocuğunuzu aktif olmaya teşvik edin ve aynı zamanda astım semptomlarını kontrol altında tutun. Doktorunuza çocuğunuz için hangi egzersizlerin, sporların ve aktivitelerin güvenli olduğunu sorun. Tavsiye edilen aktiviteler:
Yürüyüş, Koşu, Golf, Beyzbol, Futbol, Jimnastik, Atletizm
Dayanıklılık sporları (uzun mesafe koşu, bisiklet vb.) ve daha çok enerji gerektiren sporlar (futbol ve basketbol gibi) ve kros kayağı ve buz hokeyi gibi soğuk hava sporları oldukça zor olabilir. Ancak bu, çocukların bu tür sporlardan zevk alırsa oynayamayacağı anlamına gelmez. Aslında, astımı olan birçok sporcu, uygun eğitim ve ilaçla seçtikleri herhangi bir sporu yapabilir.
Çoğunlukla, egzersize bağlı astımı olan çocuklar, akranlarının yapabileceği her şeyi yapabilir. Ancak çocuğunuzun doktorunun verdiği önerilere uyduğunuzdan emin olun.
Çocuklar ve gençler için bazı ipuçları:
- Belirtiler başlarsa, durana kadar egzersiz yapmayın.
- Göğsün sıkılaşmasını önlemek için egzersizden önce ısının (Isınma egzersizleri, 5-10 dakikalık yürüme veya diğer hafif aktiviteler yapın)
- Egzersizin başlangıcına mümkün olduğu kadar yakın bir zamanda hızlı etkili ilacınızı alın.
- Egzersiz sırasında burundan nefes alın.
- Egzersiz sırasında kısa bir dinlenme yapın ve semptomlar başlarsa, hızlı etkili rahatlama ilacı kullanın.
- Akciğerlerdeki hava sıcaklığının değişimini yavaşlatmaya yardımcı olmak için egzersizden sonra soğumaya bırakın.
- Çok soğuk havalarda dışarıda egzersiz yapmayın. Çocuğunuz soğukken dışarıda oynuyorsa, ağzına ve burnuna kar maskesi veya atkı takmak yardımcı olacaktır.
Hava kirliliği veya polen tetikleyiciyse, çocuğunuz hava kirli veya polen sayısı yüksek olduğunda iç mekanda egzersiz yapması daha uygundur. Çocuklar soğuk algınlığı veya başka bir üst solunum yolu enfeksiyonu olduğunda egzersiz yapmamalıdır.
Solunum Fonksiyon Testi:
Egzersize bağlı astım testleri, egzersize hava yolu reaktivitesini ölçer. Hava yolu, havayı akciğerlerin içine ve dışına taşıyan birçok küçük tüpten oluşur. Egzersiz sırasında, egzersize bağlı astımı olan hastalarda hava yolları daralabilir ve bu da nefes alıp vermeyi zorlaştırır.
Çocuğunuz havayı, akciğerlere ne kadar hızlı girip çıkardığını ölçmek için bir “spirometreye” üfler.
Başarılı bir şekilde tamamlandıktan sonra, çocuğunuz maksimum kalp atış hızına ulaşmak için dört ila sekiz dakika boyunca bir koşu bandında koşturulur.
Sürekli izlemeye izin vermek için çocuğunuz bir oksijen ve kalp atış hızı monitörüne bağlanır. Koşarken, nefes almada zorluk seviyesini 1-10 arasında bir ölçekte derecelendirmesi istenir.
Egzersizden sonra, çocuğunuz 30 dakika boyunca her beş dakikada bir “spirometri” testi yapmaya devam edilir.
Test yaklaşık 0.5 – 1 saat sürer.
Ön Hazırlıklar:
- Pedal çevirmek için bol giysiler ve rahat ayakkabı giyin.
- Test gününde yoğun egzersiz yapmayın.
- Testten önceki iki saat içinde yemek yemeyin, bir saat öncesine kadar berrak sıvılar (su veya elma suyu gibi) içebilir ve küçük atıştırmalıklar yiyebilirsiniz. Altı saat sonra yemek yiyebilirsiniz.
- Test öncesi 24 saat kahve, çay ve kolalı içecekler gibi kafeinli ürünlerden kaçının; çikolata; ilave şeker; reçetesiz satılan soğuk algınlığı veya sinüzit ilacı, alkollü içecekler almayın; sigara içmeyin.
- Optimal test için, bazı ilaçların testten önce ALINMAMASI gerekebilir, doktorunuzla görüşün.
Testin hiçbir yan etkisi yoktur ve çocuğunuz testten sonra normal aktivitelerine devam edebilir.